Astygmatyzm to jedna z najczęstszych wad wzroku, która może wpłynąć na jakość naszego widzenia i komfort życia. Choć wiele osób słyszało o tym schorzeniu, nie zawsze jesteśmy pewni, co dokładnie oznacza i jakie objawy może wywołać. Tymczasem odczuwane trudności przy czytaniu lub pogorszenie ostrości widzenia do dali mogą świadczyć o pojawieniu się jakiejś wady wzroku. W dzisiejszym artykule postaramy się rozjaśnić tę kwestię od strony występowania astygmatyzmu, omawiając czym on jest, jakie są jego charakterystyczne objawy oraz przedstawiając dostępne metody leczenia.
Astygmatyzm – czym jest?
Astygmatyzm to powszechna wada wzroku wynikająca z asymetrycznej budowy rogówki oka. Powoduje ona, że obraz na siatkówce nie jest punktowy, co prowadzi do jego zniekształcenia, spadku ostrości widzenia i obniżonej czułości na kontrast. Główną przyczyną tego schorzenia jest wada refrakcji, który wynika z nieregularnego (nieokrągłego, a jajowatego) kształtu rogówki oka, co powoduje nierównomierny rozkład mocy refrakcyjnej w różnych południkach rogówki.
Mówiąc o astygmatyzmie, kluczowym elementem jest powierzchnia rogówki, która ma kształt asferyczny (nieokrągły). Chociaż to rogówka jest głównym czynnikiem powodującym astygmatyzm, inne elementy oka, choć w mniejszym stopniu, mogą również wpływać na rozwinięcie tego zaburzenia. Mogą to być nieregularności w przejściu światła przez soczewkę (np. w zaćmie), ciało szkliste oraz różnego rodzaju deformacje siatkówki.
Jak astygmatyzm wpływa na widzenie?
Astygmatyzm to wada wzroku, która wpływa na ostrość widzenia ze wszystkich odległości. Osoby z astygmatyzmem doświadczają rozmytego i zamglonego widzenia, a także mają trudności w dostrzeganiu dokładnych i wyraźnych konturów przedmiotów (rozdwajanie się linii i granic).
Objawy astygmatyzmu
Schorzenie to może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych, jak również może różnić się pod względem stopnia zaawansowania, powodując różnorodne objawy. Do najczęstszych objawów astygmatyzmu zaliczamy:
- niewyraźne widzenie – osoby cierpiące na astygmatyzm często doświadczają nieostrych i rozmytych obrazów zarówno na bliskie, jak i dalekie odległości. Zaburzenia mogą być szczególnie dokuczliwe przy próbie czytania, prowadzenia pojazdu lub wykonywania innych czynności wymagających dokładnego widzenia;
- zniekształcone obrazy – astygmatyzm może powodować zniekształcenie obrazów, zwłaszcza przy patrzeniu na linie poziome i pionowe. Linie te mogą wydawać się wówczas krzywe lub faliste;
- problemy z koncentracją – osoby z astygmatyzmem często mają trudności z utrzymaniem długotrwałej koncentracji wzrokowej, co może wpływać na wydajność w pracy lub nauce;
- bóle głowy i zmęczenie oczu – nieprawidłowe krzywizny oka, charakterystyczne dla astygmatyzmu, mogą powodować bóle głowy oraz uczucie zmęczenia oczu, zwłaszcza po dłuższym czasie spędzonym przed ekranem komputera lub innych aktywnościach wymagających ostrego widzenia.
Diagnozowanie astygmatyzmu
Rozpoznanie astygmatyzmu jest możliwe dzięki dokładnemu badaniu wzroku przeprowadzanemu przez okulistę lub optometrystę. Badanie to obejmować może różne procedury diagnostyczne.
Warto zauważyć, że astygmatyzm jest schorzeniem, które może się różnić pod względem stopnia zaawansowania i rodzaju krzywizny rogówki lub soczewki. Dlatego też istotne jest regularne badanie wzroku u specjalisty, aby w razie potrzeby podjąć odpowiednie środki korygujące i zachować dobre zdrowie oczu.Po zdiagnozowaniu astygmatyzmu, lekarz określi odpowiednie metody korekcji, które pomogą poprawić jakość widzenia pacjenta.
Metody leczenia astygmatyzmu
Leczenie astygmatyzmu jest kluczowe dla przywrócenia ostrości wzroku i poprawy komfortu pacjenta. Obecnie dostępnych jest kilka metod, dzięki którym można odzyskać jakość widzenia i przywrócić komfort codziennego funkcjonowania.
Okulary korekcyjne
Okulary korekcyjne są jednym z najbardziej popularnych sposobów leczenia astygmatyzmu. Soczewki w okularach zostają specjalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, aby skorygować nieregularny kształt rogówki lub soczewki oka. Dzięki temu pacjent może dostrzegać obiekty z większą ostrością i wyrazistością.
Soczewki kontaktowe
Soczewki kontaktowe są alternatywą dla okularów. Dostępne są różne typy soczewek kontaktowych, w tym projektowane specjalnie dla osób z astygmatyzmem. Soczewki kontaktowe dostosowane do danej wady pozwalają na lepszą stabilizację na oku, co jest istotne dla skutecznej korekcji.
Chirurgiczne metody korekcji
LASIK
W przypadkach, gdy pacjent nie chce nosić okularów lub soczewek kontaktowych, bądź gdy astygmatyzm jest znaczny, istnieją chirurgiczne metody korekcji. Najpopularniejszą z nich jest LASIK. To procedura, podczas której do kształtowania rogówki w celu usunięcia nieregularności używany jest laser. Dzięki temu obraz skupia się na siatkówce, poprawiając widzenie.
ICL
W niektórych przypadkach bezpieczniejsze jest doszczepienie do wnętrza oka dodatkowej soczewki korygującej astygmatyzm. Pomimo że jest to zabieg bardziej inwazyjny, to jest on odwracalny, gdyż taką soczewkę można w każdej chwili wyjąć.
Wymiana soczewki własnej w przypadku zaćmy lub RLE (wady wzroku)
Gdy występuje astygmatyzm i zaćma to przy okazji operacji zaćmy jesteśmy w stanie wszczepić sztuczną soczewkę toryczną korygującą również astygmatyzm. Taki sam zabieg można wykonać również bez występowania zaćmy, wtedy gdy pacjent chce się pozbyć wady wzroku i starczowzroczności.
CROSS LINKING
Szczególną sytuacją w której występuje astygmatyzm jest stożek rogówki – choroba w której następuje pocienianie i nieregularne zniekształcanie się rogówki. W takiej sytuacji zwykle nie wystarcza jedynie korekcja wady, ale by zatrzymać proces choroby należy wykonać specjalną procedurę CROSS LINKINGU.
Wybór odpowiedniej metody leczenia astygmatyzmu zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz stopnia nasilenia defektu wzroku. Możliwe jest to dzięki dokładnemu badaniu wzroku przez specjalistę, który doradzi najodpowiedniejszy sposób korekcji. Warto również pamiętać o regularnych kontrolach okulistycznych, aby monitorować postęp w leczeniu astygmatyzmu i dostosować terapię do ewentualnych zmian.
Astygmatyzm to schorzenie, które może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie osoby dotkniętej tą wadą wzroku. Jednakże dzięki odpowiedniej diagnozie i korekcji, większość pacjentów może cieszyć się poprawionym widzeniem i znaczącą poprawą komfortu życia. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych objawów, zaleca się konsultację z lekarzem okulistą w celu wczesnej identyfikacji astygmatyzmu i rozpoczęcia leczenia.