Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów, dlatego by przez jak najdłuższy czas cieszyć się jego prawidłowym działaniem i zachować komfort widzenia, należy odpowiednio dbać o swoje oczy. Prowadzenie zdrowego trybu życia, a nawet właściwa dieta, to sposoby na zapobieganie zwyrodnieniu plamki żółtej ? najczęstszego schorzenia narządu wzroku u osób starszych. Przyjrzyjmy się bliżej profilaktyce, by móc wcielić ją w życie, zanim będzie za późno.
Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)?
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (ang. AMD ? Age-related Macular Degeneration) lub inaczej makulopatia związana z wiekiem, to choroba narządu wzroku, polegająca na uszkodzeniu centralnej części siatkówki oka, znanej jako plamka żółta. Odpowiedzialna jest ona za ostre widzenie bez zniekształceń, umożliwiając patrzenie, czytanie, pisanie czy rozróżnianie kolorów. AMD znacznie utrudnia te czynności, przy czym zwyrodnienie plamki żółtej najczęściej ujawnia się u osób po 50. roku życia. Zmiany te zwykle dotyczą obu oczu, natomiast ich zaawansowanie może być rozbieżne.
Wyróżnia się dwie postacie zwyrodnienia plamki żółtej:
- sucha (zanikowa) – stanowi zdecydowaną większość przypadków i charakteryzuje się łagodnym przebiegiem choroby, a pogorszenie ostrości wzroku postępuje stopniowo. W tej postaci plamka głównie ulega zanikowi, a komórki odpowiedzialne za odbieranie wrażeń wzrokowych oraz funkcjonowanie siatkówki ? obumierają, przez co powoli dochodzi do utraty widzenia centralnego;
- wysiękowa (mokra) – występuje w około 10% przypadków. Jest zazwyczaj bardziej agresywna, a znaczna utrata widzenia może nastąpić nawet w ciągu kilku dni. Charakterystyczną cechą tej postaci jest tworzenie się nieprawidłowych naczyń w okolicy plamki, tworzących tzw. błonę podsiatkówkową. Na dnie oka pojawiają się przesięki i krwotoki, zaś w zaawansowanym stadium może dojść do powstania blizn i trwałego uszkodzenia siatkówki.
Objawy i przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej
Jednym z charakterystycznych objawów zwyrodnienia plamki żółtej jest pogorszenie widzenia, które staje się zauważalne szczególnie podczas czytania. Litery na stronie wydają się zamazane i niewyraźne, co utrudnia odczytywanie tekstu. Osoby cierpiące na AMD często doświadczają także zniekształceń obrazu, znanych jako metamorfopsje. Obiekty mogą być percepcyjnie powiększone lub pomniejszone, a linie proste wydają się być krzywe. W niektórych przypadkach występuje również tzw. mroczek centralny – ciemna plama w środkowej części pola widzenia. Dodatkowo, zwyrodnienie plamki żółtej może wpływać na obniżone poczucie kontrastu i widzenia barwnego. Oznacza to, że kolory stają się słabiej nasycone i trudniejsze do rozróżnienia. Często zdarza się, że chory odczuwa dyskomfort, zwłaszcza w sytuacjach wymagających skupienia wzroku, na przykład przy czytaniu lub pisaniu. Inne objawy związane z AMD to trudności w widzeniu w nocy oraz niewyraźne widzenie z bliska.
Zwyrodnienie plamki żółtej to choroba, której dokładna przyczyna nie została jeszcze w pełni poznana i wyjaśniona. Jednak specjaliści są zgodni co do tego, że istnieje kilka czynników ryzyka, które mogą mieć wpływ na rozwój AMD. Wśród nich wyróżniamy:
- wiek;
- nadciśnienie tętnicze;
- palenie tytoniu;
- cukrzyca;
- otyłość;
- genetyka.
Zwyrodnienie plamki żółtej a dieta
Podobnie jak w innych obszarach naszego zdrowia, tak i w kwestii zachowania zdrowia oczu, istotnym czynnikiem jest odpowiednia dieta. Uwzględnienie w niej pewnych składników odżywczych może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej. Korzystna ? zarówno dla naszego wzroku, jak i całego organizmu ? będzie więc zbilansowana dieta, pełna ciemnozielonych warzyw liściastych, ryb, żółtych owoców i warzyw. Wato więc włączyć do codziennej diety szpinak, jarmuż, sałatę, paprykę, groch, brokuły, por i sałatę – produkty te są bogate w przeciwutleniacze, które skutecznie neutralizują wolne rodniki. Produkty te są również bogatym źródłem luteiny, która działa jako naturalny filtr przeciwsłoneczny dla plamki żółtej.
Aby zadbać o zdrowie wzroku, należy unikać także wysokoglikemicznych produktów, jak również ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych. Wskazane jest natomiast spożywanie 2-3 razy w tygodniu ryb tłustych, takich jak łosoś, tuńczyk, makrela, śledź, węgorz, halibut i sardynki. Zawierają one korzystne kwasy tłuszczowe omega-3, które skutecznie wspierają wzrok.
Ponadto w swojej diecie należy uwzględnić odpowiednie ilości witaminy C, selenu, cynku, witaminy E, miedzi. Najlepiej szukać produktów zawierających poszczególne składniki odżywcze, witaminy i minerały, a dopiero w ostateczności wspierać się suplementami diety dedykowanymi zachowaniu zdrowia oczu.
Zwyrodnienie plamki żółtej ? profilaktyka
Zwyrodnienie plamki żółtej jest chorobą, którą dotyka coraz większej ilości osób na całym świecie. Mimo, iż jej powstanie w dużej mierze związane jest z wiekiem i czynnikami genetycznymi, to istnieją działania, które możemy podjąć, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej choroby. Profilaktyka ? bo o niej mowa – stanowi cenną ochronę wzroku, dzięki której możemy zapobiec temu schodzeniu lub opóźnić jego postęp. Prócz wymienionej wcześniej zdrowej, świadomej i zrównoważonej diety, należy zadbać o regularną aktywność fizyczną, która wpływa na poprawę krążenia krwi i dotlenienie tkanek, w tym siatkówki oka. Wskazane jest także rzucenie palenia, bowiem nikotyna i toksyny obecne w dymie tytoniowym mogą powodować uszkodzenie komórek siatkówki, co znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia plamki żółtej. Ważna jest także prawidłowa ochrona przed promieniowaniem UV poprzez noszenie okularów przeciwsłonecznych oraz stosowanie kremów z filtrem na skórę wokół oczu. Nie można zapominać o regularnych badaniach oczu, bowiem jest to klucz do wczesnego wykrycia, monitorowania oraz leczenia zwyrodnienia plamki żółtej.
Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej
Metody leczenia zwyrodnienia plamki żółtej są zróżnicowane i zależą od postaci schorzenia, a także stopnia jego postępu. W przypadku wysiękowej postaci AMD leczenie polega na podaniu do wnętrza gałki ocznej specjalistycznego preparatu, który ma za zadanie zahamować rozwój nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Procedura ta nosi nazwę iniekcji doszklistkowych, przy czym istnieją różne preparaty, które są w jej ramach stosowane, jak np. Elyea, Lucentis, Jetrea. Przed zabiegiem oko poddawane jest miejscowemu znieczuleniu, zaś iniekcje wykonywane są za pomocą bardzo cienkiej igły, dlatego całość jest bezbolesna. Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej wymaga przeprowadzenia serii iniekcji w odpowiednich odstępach czasu, a ich celem jest spowolnienie lub zatrzymanie postępu choroby oraz ochrona widzenia.
Obecnie nie istnieje żadna skuteczna metoda leczenia suchej postaci zwyrodnienia plamki żółtej oraz nie występuje żadna terapia, która mogłaby odwrócić efekty tego schorzenia. Stąd tak ważna jest profilaktyka i dbałość o swoje oczy, by jak najdłużej móc cieszyć się ich prawidłowym funkcjonowaniem, a tym samym dobrym i komfortowym widzeniem.
W centrum medycznym Laguna Medical zapewniamy zarówno diagnostykę, jak i skuteczne leczenie zwyrodnienia plamki żółtej oraz innych chorób oczu. Nasz zespół doświadczonych lekarzy i specjalistów dokłada wszelkich starań, by wszystkim Pacjentom zapewnić fachową opiekę medyczną i jak najlepiej zadbać o ich wzrok ? dla lepszego komfortu i jakości życia.